عینک محافظ نور آبی واقعا برای کاهش خستگی چشم مفید است؟ – تی ام گیم
عینک محافظ نور آبی واقعا برای کاهش خستگی چشم مفید است؟ – تی ام گیم
این عینک‌ها برای اولین‌بار در دهه ۲۰۰۰ به بازار عرضه شدند و در همان سال اول با استقبال چشمگیر علاقه‌مندان روبرو شدند. فروشندگان این عینک‌ها ادعا می‌کنند که آن‌ها از چشم‌ها در برابر نور آبی مضری که از صفحه نمایش ساطع می‌شود، محافظت می‌کنند.
لورا داونی، نویسنده ارشد این مقاله که دانشیار علوم بینایی‌سنجی و بینایی دانشگاه ملبورن استرالیا است، می‌گوید: «البته که تحقیقات بیشتری باید انجام شود. اما بر اساس آنچه در اختیار داریم باید بگوییم این عینک‌ها برای کاهش خستگی چشم، احتمالا هیچ مزیتی ندارند.»
تمام نورهای مرئی طول موج منحصر‌به‌فرد خود را دارند و هرچه طول موج کوتاه‌تر باشد انرژی بیشتر است. نور آبی طول موج کوتاه‌تری نسبت به سایر نورهای مرئی مانند نور قرمز یا سبز دارد. به همین دلیل برخی از متخصصان نگران‌اند که با گذشت زمان، نور آبی احتمالا به چشم، به‌ویژه شبکیه چشم، آسیب می‌رساند.
شبکیه چشم سیگنال‌هایی را به مغز می‌فرستد و این سیگنال‌ها نوری را که به چشم برخورد می‌کند، به تصاویر قابل‌مشاهده برای بیینده تبدیل می‌کند.
داونی گفت: «اینکه آیا قرارگرفتن در معرض نور آبی واقعا باعث آسیب شبکیه در انسان می‌شود، هنوز مشخص نیست.»
داونی و گروهش، ۱۷ کارآزمایی تصادفی‌سازی شده و کنترل‌شده را بررسی کردند. بدین‌ترتیب آن‌ها توانستند اثرات عینک محافظ نور آبی را بر بینایی، سلامت چشم و کیفیت خواب بررسی کنند.
نور آبی و خستگی چشم
سه پژوهش نشان داد که عینک تنها کمی تفاوت در خستگی چشم ایجاد می‌کند. البته که همه این تحقیقات در یک دوره زمانی کوتاه انجام شدند، و در‌این‌باره که عینک‌های محافظ نور آبی تاثیر زیادی در کاهش خستگی چشم ناشی از صفحه نمایش دارند، شواهد خوبی ارائه نشد.
مارک روزنفیلد، استاد علوم زیستی و بینایی در کالج بینایی‌سنجی سانی در نیویورک، گفت: «هیچ مدرکی دال بر موثر بودن عینک محافظ نور آبی وجود ندارد. شاید یک یا دو تحقیق محدود وجود داشته باشد، اما کافی نیستند.»
اثربخشی ضعیف عینک به احتمال زیاد به دو عامل بستگی دارد؛ وقتی صحبت از رایانه، تلفن و تبلت می‌شود، نور آبی آنقدر زیاد نیست که بتوان آن را مسدود کرد، بدین‌ترتیب عینک آنقدر هم مانع این نور آبی نمی‌شود.
عامل دیگر اینکه لنزهای فیلتر‌کننده نور آبی معمولا فقط حدود ۱۰ تا ۲۵ درصد از نور آبی را مسدود می‌کنند و صفحات نمایش خیلی هم نور آبی ساطع نمی‌کنند.
روزنفیلد می‌گوید: «خورشید بزرگ‌ترین منبع نور آبی است. اگر برای نور آبی نگرانیم، باید نگران خورشید باشیم نه صفحات نمایش.»
روزنفیلد گفت: «احتمالا نور آبی دلیل اصلی خستگی چشم در خیره شدن به صفحات نمایش برای مدت طولانی نیست، بلکه نحوه نگاه کاربران به این صفحههای نمایش مشکل ایجاد می‌کند. به‌ویژه با دستگاه‌های دستی مانند تلفن‌ها و تبلت‌ها که مردم آن‌ها را در فاصله ۳۰ سانتی‌متری نگه می‌دارند، چشمان باید سخت‌تر کار کنند تا چیزی در این فاصله را خوب ببینند.»
تاثیر عینک محافظ نور آبی بر خواب
این پژوهش همچنین به چند مطالعه در مورد تاثیر عینک‌های محافظ نور آبی بر روی خواب پرداخته است. تقریبا تمام پژوهش‌های انجام‌شده در مورد تاثیر عینک‌ها بر خواب، روی جمعیت خاصی که اغلب با خواب مشکل داشته‌اند مانند زنان باردار و افرادی که از شرایط سلامت روانی خاصی برخوردارند، صورت گرفته است.
به‌رغم آنکه هر سه مطالعه تاثیر مثبت عینک‌های محافظ نور آبی را بر روی خواب نشان می‌دهد، اما شواهدی وجود ندارد که بگوید مزایای آن برای عموم جمعیت یکسان است.
داونی می‌گوید: «این نکته بسیار مهم است، اما این پژوهش هنوز در مورد عموم مردم انجام نشده است.»
این ایده که جلوگیری از نور آبی، به خواب بهتر کمک می‌کند، از تحقیق بر روی تاثیرات خورشید بر ساعت بیولوژیکی بدن نشات می‌گیرد. هنگامی که خورشید غروب می‌کند و نور کم می‌شود، به مغز سیگنال‌هایی ارسال می‌شود که شروع زمان خواب را اعلام می‌کند.
بنا به گفته متخصصان، ممکن است قرار گرفتن در معرض نور آبی صفحه نمایش در شب، این فرایند را مختل کند.
احتمال زیادی وجود دارد که عینک‌های محافظ نور آبی چندان هم مفید نیستند. درعوض آنچه شخص روی صفحه نمایش می‌بیند، احتمالا بزرگ‌ترین عامل اختلال خواب محسوب می‌شود.
در واقع مطالبی که شب‌ها می‌بینیم بیشتر از نور آبی بر خواب تاثیر می‌گذارند.
توصیه متخصصان به افراد این است که عادات خواب بهتری اتخاذ کنند، از‌جمله اینکه هر شب در یک ساعت مشخص بخوابند، و از مصرف کافئین نزدیک به زمان خواب دوری کنند. همچنین کنار گذاشتن صفحههای نمایش پیش از خواب بسیار مفید است.
